να φεύγεις σαν τον κλέφτη
εσύ που κάποτε έμπαινες
σαν βασιλιάς
χαλιά σου έστρωναν
γυάλιζαν τους πολυελαίους
έβγαζαν από το σκρίνιο
τις πορσελάνες τις καλές
σε δοξάζαν σα θεό
σαν εικόνισμα θαυματουργό
σε προσκυνούσαν
ήσουν εσύ — κανένας άλλος
απότομα σε αντικατέστησαν
υποκατάστατο να γεμίσει το κενό
μα δε μοιάζει σε σένα
τίποτα δε μοιάζει σε σένα
ούτε μπορεί να σου αντισταθεί
εσύ το αυθεντικό
το μοναδικό
το αναντικατάστατο
και τώρα εσύ
σκιά που νυχοπατά
από την πίσω πόρτα
Επαρχία. Ζέστη. Καλοκαίρι. Αυλή. Φασολάκια με κρέας. Γάτες. Κατσαρίδες. Θάλασσα. Ποδήλατο. Κάποια ξεγνοιασιά. Οι διακοπές στο νησί τελείωσαν. Διαφορετικές από τότε. Χωρίς αναπάντεχα. Χωρίς εκπλήξεις. Τα καλοκαίρια με την Β. έφυγαν. Δε θα ξαναγυρίσουν. Ίσως, εκεί βέβαια κρύβεται το μυστικό, σκέφτηκα – στην αποδοχή, ότι τίποτα ποτέ ξανά δε θα είναι το ίδιο. Τίποτα ξανά, δεν μπορεί να επαναληφθεί. Το νησί διαφορετικό. Εγώ διαφορετική. Οι διακοπές στο νησί τελειώσαν. Μαζί τους, όλα όσα σήμαιναν. Ο χρόνος στο πατρικό σύντομος. Το πρώτο σοκ ξεπεράστηκε. Έμειναν οι ήχοι, που δε βρίσκονται αλλού. Τα τζιτζίκια, η ορθόδοξη μαρτυρία στο ράδιο, το πλυντήριο αυτοκινήτων στην Κασσαβέτη, μηχανάκια να γκαζώνουν, το καζανάκι της τουαλέτας, σκύλοι να γαβγίζουν. Το πρωί της Κυριακής, η μαμά μου έφερε κόλλυβα από την εκκλησία, η γειτόνισσα ούρλιαζε σαν τρελή (κανείς ποτέ δεν ξέρει, τι πραγματικά είναι παρομοίωση και τι όχι), τα πράγματα πήραν τη θέση που πάντα είχαν στο φως της ημέρας.
Η ζωή μοιάζει να μη σταμάτησε ποτέ. Μπήκα στο βιβλιοπωλείο της Ειρήνης· έμαθα αργότερα πως μετράει ήδη είκοσι ένα χρόνια. Ένα αγόρι, γύρω στα δώδεκα, διάλεγε στυλό. Δύο· ένα χρυσό κι ένα μπλε. Η κ. Ειρήνη τα σημείωσε στο τεφτέρι. Ένα αγόρι γύρω στα δώδεκα, διαλέγει στυλό. Δύο, ένα χρυσό κι ένα μπλε. Η κ. Ειρήνη τα γράφει στο τεφτέρι. Έπειτα μπαίνει ένας κύριος. Βγάζει μόνος του μια φωτοτυπία και αρχίζει να δείχνει φωτογραφίες της νεογέννητης κόρης του. Παραπονιέται για τις σούζες που κάνουν τα μηχανάκια στην Αναλήψεως – κωλιές τις ονόμασε. Δεν τους αφήνουν να κοιμηθούν, είπε. Μια μέρα αναγκάστηκε να καλέσει την αστυνομία. “Τι θέλετε να κάνουμε” απάντησαν. Το κράτος πάντα μας παρέχει ό,τι χρειαζόμαστε. Μετά μπαίνει ένα ηλικιωμένο ζευγάρι. Ο άντρας ζητάει ένα μπλάνκο Pelican – “από τα καλά” και δύο διαλυτικά. Κόστισαν όλα μαζί τρία ευρώ. Οι δύο γυναίκες μίλησαν για αρκετή ώρα για μια παντελόνα που την πήραν παρόμοια. Η μία κόστισε 7,90, η άλλη 18 ευρώ. Η φτηνότερη, αναφέρθηκε πως έβγαλε μπιμπίκια στο πίσω μέρος – μα δεν πειράζει, θα πεταχτεί με το τέλος του καλοκαιριού. Είναι για μία σεζόν αυτά. Η ηλικιωμένη κυρία λέει πως ήταν γυμνάστρια. Η καρδιά μου χτύπησε. Με ρώτησαν τι σπούδασα και με συμβούλεψαν να δώσω για τη σχολή Εφετών. “Δεν είναι τόσο δύσκολα όσο λένε”, είπαν. Ο κώλος της κόρης τους έβγαλε βέβαια σπυράκια, από το διάβασμα, όπως είπε, μα τα κατάφερε.
Η φυγή έχει, νομίζω, πάντα γεύση πικρή. Δεν έχει σημασία με τι θα τη συνοδεύσεις. Ίσως, φεύγεις να ξεφύγεις. Ίσως, προς το φως. Το σίγουρο είναι ότι φεύγεις. Κι αν φεύγεις, σημαίνει, ότι κάπου, κάποτε υπήρξες. Ότι για λίγο ή για πολύ, αυτό το κάπου ήτανε κομμάτι σου, δέρμα σου. Μπορεί να ξεράθηκε, να πέφτει πιο εύκολα. Ή μπορεί να είναι ακόμα νωπό. Να το τραβάς και να φαίνεται από μέσα το κόκκινο φρέσκο κρέας. Η φυγή μοιάζει με δυο κάτι που ξεκολλάνε.· όπως η φλούδα από το ροδάκινο, η παρανυχίδα από το δάχτυλο, το γραμματόσημο από τον φάκελο. Δεν έχει σημασία αν η κόλλα ήταν στιγμής ή σάλιο. (Πόσο αστείο, που οι ισχυρότερες κόλλες λέγονται “στιγμής”.) Έναν ακόμα Αύγουστο, μια φυγή από το πουθενά για το πουθενά. Στην πτήση τέλειωσα ένα πακέτο χαρτομάντιλα. Ο διπλανός μου δεν είπε κουβέντα. Το Κεδρόδασος θα λάμπει στην αιωνιότητά του. Δεν ξέρω αν φέτος θα το δω. Ή αν θα το δούμε μαζί. Μα, κι αν το δούμε, δε θα είναι όπως πέρυσι. Τίποτα δεν είναι όπως ήταν, καθώς τίποτα δεν επαναλαμβάνεται. Κι αυτό μικρή μου, δε θα έπρεπε να σε κάνει να δακρύζεις.
Τόσα χρόνια μετά, θα έλεγε κανείς πως έγινε ένα απ’ αυτά που αγαπάμε να μισούμε. Χρόνια αναρωτιόμουν πότε θα τελειώσει αυτή η Οδύσσεια. Πότε θα φτάσω στο νησί. Να βρω ένα τσούρμο μνηστήρες, να διαλέξω τον πιο κορδωτό, να μας πετάξουν ρύζι. Κι εγώ, να αποτινάξω επιτέλους την κατάρα. Για τον πρώτο καιρό δε θυμάμαι πολλά – ήταν περισσότερη η πικρία απ’ τη μοναξιά. Κάποτε θα ξεκολλήσει από πάνω μου, σκεφτόμουν. Είχε αρχίσει να μοιάζει με αρρώστια. Με λέπρα που σου τρώει το κορμί. Έτσι πέρασαν δέκα χρόνια. Κάποτε άρχισα να το λέω σχεδόν με περηφάνια. Δέκα χρόνια μόνη. Αποκλείεται, μου λέγαν. Κι όμως, απαντούσα. Γούσταρα που σόκαρα. Πια δεν ξέρω αν ήταν πεπρωμένο, όπως κάποτε ήθελα να πιστεύω. Η μοναξιά, μην τη βλέπεις έτσι, έχει κάτι εθιστικό. Κάτι θελκτικό. Δεν πονάει. Δεν εκπλήσσει. Δεν απογοητεύει. Η μοναξιά είναι πάντα εκεί όταν τη ζητήσεις. Ξέρεις όλα της τα πρόσωπα. Μπορείς να της μιλήσεις. Να της πιάσεις το χέρι. Να φάτε, να πιείτε, να πείτε ιστορίες για τα παλιά. Τη μοναξιά μπορείς να την εμπιστευτείς. Κι έτσι, αφού την πολέμησα σκληρά, με βρήκε σχεδόν να την αποζητώ. Κανείς θα έλεγε, να μη ζω δίχως αυτήν. Βρίσκομαι σε δίπολο είπε η Ψ. Δίπολο το ονόμασα εγώ δηλαδή, γιατί μου άρεσε η λέξη. Ίσως και να με περιγράφει· όπως το ανάμεσα, το μεταξύ, το μπορεί. Σε κάθε περίπτωση, Ambivalenz το ονόμασε αυτή. Αμφιταλάντευση. Ένας πόλεμος. Ανάμεσα στο γνώριμο και στο άγνωστο. Αυτό που μπορεί να μην έρθει στην ώρα του. Αυτό που δε θα είναι όπως το περίμενες. Θα αφήσει άπλυτα πιάτα στο νεροχύτη, νερά στο μπάνιο, απότιστα λουλούδια στο μπαλκόνι. Θα είναι ασυνεπές. Θα απαιτεί υποχωρήσεις. Είσαι σε πόλεμο, μου είπε. Μπορείς να πάρεις ξανά το ποδήλατο. Να κάτσεις μόνη στο μπροστινό θρανίο. Ή να τα κάνεις όλα αλλιώς. Τι θέμα σήμερα. Δεν έχω στ’ αλήθεια να γράψω τίποτα. Η μοναξιά είναι σύμμαχος. Η μοναξιά είναι εχθρός. Δε νιώθω μόνη. Νιώθω μόνη. Σαν εκείνο το Τζόσουα Τρι, στον αυτοκινητόδρομο 62, πέρα από την Κοιλάδα του Θανάτου. Ανάμεσα στη Νεβάδα και την Καλιφόρνια. Στη μέση του τίποτα, να με κοιτά ατάραχο. Κι εγώ δίπλα του, να μοιάζω μικρή.
αναρωτιέμαι
αν φεύγει ποτέ
αυτό το λίγο
το δικό μου
των άλλων·
μια διαρκής έλλειψη
που γδέρνει
στο λεωφορείο απέναντι
ένας άντρας
σε καροτσάκι
τον κοιτάζω και η λύπη
μοιάζει πολυτέλεια
παρ’ όλα αυτά
τα μάτια μονίμως υγρά
ο κόμπος
μόνιμος κάτοικος του λαιμού
οι περαστικοί ξένοι
κι εγώ ξένη ανάμεσά τους
από τις ηλιόλουστες μέρες
λείπει ένας ήλιος
κι ένας λόγος
να ξαπλώσουν στο γρασίδι
να κοιτούν τον ουρανό
— δίχως γιατί
λείπει ακόμη μια παλάμη
κι αυτός ο χτύπος ο διπλός
η μουσική ακούγεται υπόκωφα
τα βήματα ασυγχρόνιστα
πότε θα πάψει
η αγωνία;
Κάθομαι έξω, από την πίσω μεριά του κτιρίου της δουλειάς. Ο ήλιος καίει. Άφησα τα παγκάκια και μετακινήθηκα στο κυκλικό πεζούλι, που του κάνουν ίσκιο δύο δέντρα. Σκέφτομαι, χρόνια μετά, αν τύχει να διαβάζω αυτές τις γραμμές, θα θυμάμαι για τι μιλούσα; Θα είμαι εδώ να το βλέπω ακόμα; Θα είναι όλα αλλιώς ή θα είμαι εγώ αλλού; Θα έχω ξεχάσει τι υπήρξε; Θα έχει σβήσει ο εγκέφαλος μου, αυτές τις μικρές ανεπαίσθητες λεπτομέρειες της καθημερινότητας; Ο ήλιος συνεχίζει να καίει. Έχει κάτι το παρήγορο. Θυμάμαι εκείνη τη μέρα, στα σκαλάκια μπροστά από το λιμάνι. Είχες ακουμπήσει το κεφάλι σου στους μηρούς μου και σου χάιδευα τα μαλλιά. Μείναμε εκεί έξι ώρες – ίσως και παραπάνω. Δεν ήθελες να φύγουμε. Ήθελες να κλειδώσεις τη στιγμή. Να κλειδωθείς μέσα της. Όπως, στο Κεδρόδασος. Είχες πει πως ήθελες να σταματήσει ο χρόνος. Θα σου αρκούσε να μείνεις εκεί, έτσι – αυτό θα ήταν για σένα ευτυχία. Ήξερες να την αναγνωρίζεις στα μικρά, στα απλά, σε ό,τι είχες. Ήξερες να αρκείσαι, να καταλαβαίνεις πότε αυτό που έχεις, είναι αρκετό. Σε αντίθεση από εμένα. Εγώ, πάντα το κάτι άλλο, το παραπέρα, το δίπλα από εδώ, αυτό που δεν είναι εδώ. Όπως τώρα. Ο ήλιος καίει. Ένα ελαφρύ αεράκι περνάει πάνω από τα χέρια μου. Τα σύννεφα σέρνονται αργά, σχεδόν χορεύουν. Από μια χαραμάδα βλέπω λίγο νερό. Παντού γύρω μου νερό. Δεν είναι θάλασσα, μα είναι νερό της θάλασσας. Ξέρω πως θα σου άρεσε εδώ. Αυτό που δεν ξέρω, είναι αν θα μου άρεσε εμένα να ήσουν εδώ. Γιατί αν ήσουν εδώ, δε θα έλειπες. Κι αφού δε θα έλειπες πως θα μπορούσα να σε διψάσω, να σε πεινάσω, να γίνεις το όλον μου – όπως τώρα, που λείπεις;
Αγαπημένο μου WordPress,
Είχα υποσχεθεί την επόμενη φορά που θα γράψω να με βρεις αλλαγμένη. Απαλλαγμένη από όσα με κυνηγάνε, με πνίγουνε και με τρώνε. Θα είχα αποτινάξει από πάνω μου τις όποιες διαγνώσεις, θα κουνούσα το εξιτήριο σαν σημαία λευκή ή νικητήρια, μικρή σημασία έχει, θα καυχιόμουν ότι έχω αναρρώσει. Την επόμενη φορά που θα έγραφα, θα ήταν όλα στη θέση τους. Το χαμένο νόημα, η απούσα αγάπη, οι μπλεγμένες λέξεις. Θα είχα σταματήσει να κάνω κύκλους γύρω από τον εαυτό μου, τα πολυπαιγμένα μελοδράματα και τις συννεφιασμένες Κυριακές. Ο λόγος μου θα είχε ακονιστεί, θα έγραφα για τα υψηλά, τα σημαντικά, τα αξιοσημείωτα. Την επόμενη φορά που θα έγραφα, θα είχα – επιτέλους – κάτι να πω. Αν θεωρήσουμε βέβαια ότι έχουμε ποτέ κάτι να πούμε και δεν είναι η ανάγκη έκφρασης, μια ανάγκη πρωταρχικά αυτοϊκανοποίησης. Ικανοποίησης δηλαδή του εγώ μας και της ματαιοδοξίας μας. Μια ανάγκη πρωτίστως για προσοχή. Και, δευτερευόντως, για την ελπίδα να νιώσουμε λιγότερο μόνοι.
Κάπως έτσι πέρασαν σχεδόν τρία χρόνια. Κάπως έτσι κατάλαβα, πως αν περιμένω αυτή τη στιγμή, μάλλον δε θα ξαναγράψω ποτέ. Θα πεθάνω περιμένοντας κι εσύ θα μείνεις εδώ ερημωμένο, θα πηγαίνει τζάμπα και η συνδρομή που πληρώνω κάθε χρόνο για το domain, κι εσένα ολόκληρο φυσικά. Κάπως έτσι, αποφάσισα να τολμήσω να πληκτρολογήσω ξανά. Όχι, να γράψω – να πληκτρολογήσω. Να σταματήσω να στοιβάζω τις λέξεις μου κλειδωμένες σε σελίδες, να ανοίξω το πορτάκι του μυαλού μου, να τις αφήσω ελεύθερες, γυμνές. Να μπορούν όλοι να τις αγγίξουν, να τις μυρίσουν, να τις κοιτάξουν, να τις ακούσουν, να τις παρεξηγήσουν. Να σταθώ απέναντί τους, σε αυτές, τις εκτεθειμένες λέξεις, που έφτασα να φοβάμαι. Οι εκτεθειμένες λέξεις, μπορούν να σε εκθέσουν. Άλλη ματαιοδοξία βέβαια και αυτή – να μην εκτεθείς. Να μην αμαυρωθεί το όνομά σου. Το όνομά σου πρέπει να είναι δίπλα μόνο στα σπουδαία, στα θαυμαστά, στα αψεγάδιαστα, στα τέλεια.
Το κυνήγι για το τέλειο. Το κυνήγι αυτό με έβγαλε νοκ αουτ. Έμεινα στο πάτωμα μετά το δέκα. Είδα το χέρι του νικητή να σηκώνεται. Αρνήθηκα τη χειραψία. Αρνήθηκα πεισματικά να παραδεχθώ, να αποδεχθώ, να συμφωνήσω με την πραγματικότητα – πως δε θα είναι ποτέ όλα τακτοποιημένα. Θα τα βάζεις στη θέση τους και αυτά θα ξαναβγαίνουν. Θα πλησιάζει η αγάπη και θα στρίβει πάλι ησύχως. Το νόημα θα περνάει ξυστά, μα δε θα προλαβαίνεις να το πιάσεις. ‘Ισως, ήρθε ο καιρός να παραδεχθώ την ήττα μου, σε αυτόν τον στημένο αγώνα. Οι λέξεις δε θα καθίσουν ποτέ άψογα η μία δίπλα στην άλλη. Μάλλον, δε θα καταφέρω ποτέ να ξεφύγω από την ανυπόφορη ποιητική μου επανάληψη, όπως ακριβώς και η αείμνηστη Κική. Πιθανώς να μη βρω ποτέ κάτι σημαντικό να πω. Όσα γράφω θα συνεχίσουν να περιφέρονται γύρω από μια ζωή που πάντα φαντάζει παράξενη, αλλόκοτη, κοφτή· το χρόνο που κυλάει αμείλικτος· τις μέρες που μάχονται με την ύπαρξη μας. Ποίος μπορεί άλλωστε να μου στερήσει το δικαίωμα να μιλάω για τα ασήμαντα, σε έναν κόσμο που φτιάχθηκε ακριβώς και αποκλειστικά για αυτά;
